มารู้จัก Exosome คืออะไร ?

Exosome เป็นถุงขนาดเล็กมาก ขนาดของ exosome มีอยู่ระหว่าง 30-150 นาโนเมตร  สร้างขึ้นในเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายของเรา มันมีหน้าที่เป็นนักส่งข้อมูลระหว่างเซลล์โดยการนำพาสารต่าง ๆ เช่น โปรตีนและกรดนิวคลีอิก เอ็กโซโซมถูกปล่อยออกมาจากเซลล์หลายชนิด รวมถึงเซลล์ต้นกำเนิด และสามารถไหลเวียนในกระแสเลือดได้

บทบาทของ Exosome

Exosome มีบทบาทสำคัญในการสื่อสารระหว่างเซลล์ โดยมีการส่งสัญญาณโปรตีนบนพื้นผิวของมัน และถ่ายโอนไขมัน กรดนิวคลีอิก และสารชีวโมเลกุลอื่น ๆ ไปยังเซลล์เป้าหมาย โดย exosome สามารถสื่อสารข้อมูลต่าง ๆ ได้ระหว่างเซลล์ที่อยู่ใกล้กันหรือไกล และมันสามารถมีบทบาทในการควบคุมกระบวนการของเซลล์และสมองร่างกาย

การใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ของ Exosome

การศึกษาเกี่ยวกับ exosome เริ่มต้นในช่วงต้นของทศวรรษ 1980 โดยการค้นพบพวกมันจากการหลั่งออกมาโดยเซลล์ เรติคูโลไซต์  เอ็กโซโซมมีบทบาทสำคัญในการควบคุมกระบวนการของร่างกาย เช่น การตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน การเพิ่มจำนวนเซลล์ และการส่งสัญญาณของเส้นประสาท  ซึ่งทำให้ exosome เป็นสิ่งที่น่าสนใจในด้านการแพทย์  

เช่น  การรักษาโรคมะเร็ง: exosome มีบทบาทสำคัญในการควบคุมการเจริญเติบโรคมะเร็งและการกระตุ้นการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน เรื่องนี้ช่วยในการพัฒนาวิธีการรักษามะเร็งและเพิ่มโอกาสในการหายจากโรคมะเร็ง.

การป้องกันโรค: exosome สามารถถ่ายโอนสารสามารถกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันไปยังเซลล์อื่น ๆ ในร่างกาย ซึ่งทำให้เสริมสร้างความเข้มแข็งของระบบภูมิคุ้มกันและช่วยป้องกันโรคต่าง ๆ ได้.

การฟื้นฟูและการซ่อมแซมเซลล์: exosome สามารถส่งสัญญาณและสารต่าง ๆ ไปยังเซลล์ที่ได้รับความเสียหาย ทำให้ช่วยในกระบวนการฟื้นฟูและการซ่อมแซมเซลล์ที่เสียหายจากการบาดเจ็บหรือโรค.

การยับยั้งการอักเสบ: exosome สามารถช่วยลดการอักเสบในร่างกาย ซึ่งเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับหลายๆ โรคเช่น โรคภูมิคุ้มกันผิดปกติและโรคอักเสบต่าง ๆ

การลดอาการที่มาพร้อมกับโรค: exosome อาจช่วยลดอาการที่มาพร้อมกับโรค เช่น การลดอักเสบและควบคุมอาการที่เกี่ยวข้องกับโรคต่าง ๆ

การพัฒนายาและวัคซีน: การศึกษา exosome สามารถช่วยในการพัฒนายาและวัคซีนใหม่ๆ โดยใช้ exosome เป็นพื้นฐานในการส่งยาหรือสารสามารถในร่างกายอย่างแม่นยำ.

การพัฒนาการวินิจฉัยโรค: exosome อาจเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญในการวินิจฉัยโรค เนื่องจากมีการหลังข้อมูลชีวภาพที่สามารถใช้ในการตรวจหาโรคและควบคุมการรักษาให้เหมาะสมมากขึ้น.

การใช้ Exosome ในด้านสกินแคร์

เมื่อเร็วๆ นี้ exosome ได้รับความสนใจในโลกของเครื่องสำอาง ที่ใช้ในครีม เซรั่ม และมาส์กเฉพาะที่ พบว่า exosome มีประโยชน์ในการรักษาและต่อต้านวัยหลายประการ พบว่า exosome มีประโยชน์ต่อการดูแลผิว เนื่องจากอุดมไปด้วยโปรตีน ไขมัน และโมเลกุลอื่นๆ ที่สามารถช่วยส่งเสริมการรักษา การให้ความชุ่มชื้น และการปกป้องผิวหนัง โมเลกุลเหล่านี้สามารถช่วยเพิ่มการผลิตคอลลาเจน ลดการอักเสบ และปกป้องผิวจากความเครียดจากสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ เอ็กโซโซมยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของส่วนผสมออกฤทธิ์อื่นๆ เช่น กรดไฮยาลูโรนิก เปปไทด์ และสารต้านอนุมูลอิสระ เพิ่มประสิทธิภาพการบำรุงผิวให้ดีขึ้นด้วย

Exosomes ในอุตสาหกรรมเครื่องสำอางเป็นสารที่มีประโยชน์ในการดูแลและปรับปรุงสุขภาพผิวหนังในหลายทางดังนี้:

1. การบำรุงผิวหน้า: exosome มีสารอาหารและสารชีวโมเลกุลที่ช่วยให้ผิวหน้าสดใสและมีความกระจ่างใส การใช้ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางหรือครีมที่มี exosome ช่วยให้ผิวหน้าดูอ่อนเยาว์และมีสุขภาพดี.
2. การลดริ้วรอยและริ้วรอยสิว: exosome มีความสามารถในการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและเสริมสร้างเซลล์ผิว เช่น เซลล์เสริมสร้างของเอลาสติน ซึ่งช่วยในการลดริ้วรอยและริ้วรอยสิวบนผิวหน้า.
3. ปรับสีผิว: exosome ยังมีบทบาทในการควบคุมการสร้างเม็ดสีในผิวหนัง โดยส่งผ่านกลไกที่แตกต่างกัน การศึกษาล่าสุดพบว่า exosome สามารถกระตุ้นการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเม็ดสี จึงช่วยปรับสีผิว ลดความหมองคล้ำ ทำให้ผิวดูสม่ำเสมอและสว่างขึ้น.
4. การลดการอักเสบในผิว และรักษาบาดแผล: exosome มีความสามารถในการลดการอักเสบในผิวหนัง มีโปรตีนที่กระตุ้นการแสดงออกของไซโตไคน์และเคโมไคน์ที่ส่งผ่านกาเซลล์ภูมิคุ้มกันไปยังบริเวณแผล นี่ช่วยให้แผลมีสมานแผลอย่างมีประสิทธิภาพ.ทำให้ผิวไม่อักเสบหรือแดง ช่วยให้ผิวดูสมบูรณ์และสุขภาพผิวที่ดี  
5. การป้องกันความเสียหายจากแสงแดด: exosome สามารถช่วยในการป้องกันความเสียหายจากแสงแดด โดยลดการทำลายเซลล์ผิวหนังจากแสง UV และช่วยให้ผิวไม่เสียหายจากการออกแดดนาน.
6. การกระตุ้นการเจริญเติบโรคผิว: exosome สามารถกระตุ้นไฟโบบลาสในการผลิตคอลลาเจน ช่วยให้ผิวหนังมีสุขภาพดีและดูอ่อนเยาว์มากขึ้น.

การใช้ exosome ในด้านความงามเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับผู้ที่ต้องการผิวหนังที่ดูอ่อนเยาว์และสุขภาพดี อย่างไรก็ตาม การใช้ผลิตภัณฑ์ที่มี exosome ควรทำโดยคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญและการทดสอบผิวก่อนเพื่อความปลอดภัย

หมายเหตุ: exosome ที่ใช้ในการวิจัย จะได้มาจากเซลล์ต้นกำเนิดมนุษย์  อาทิ จากเซลล์ต้นกำเนิด pluripotent, เซลล์ต้นกำเนิดมีเซนไคม์ และเซลล์ต้นกำเนิดจากไขมัน  ยังไม่มีงานวิจัยถึงประสิทธิภาพของ exosome จากแหล่งอื่นหรือจากพืชแต่อย่างใด

กล่าวโดยสรุป :

Exosome มีศักยภาพอย่างมากในการปฏิวัติอุตสาหกรรมเครื่องสำอาง และอนาคตของ exosome ในอุตสาหกรรมเครื่องสำอางดูเหมือนจะสดใสมาก เนื่องจากการวิจัยยังคงเปิดเผยศักยภาพของเอ็กโซโซมต่อไป จะมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์จำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ  เพื่อใช้ประโยชน์จากคุณสมบัติเฉพาะตัวของมัน

แม้จะมีประโยชน์มหาศาลของ exosome แต่ในขณะนี้ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ยังไม่ได้จำแนกประเภท exosome สำหรับเครื่องสำอางอย่างเป็นทางการ รวมถึงในประเทศไทย สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ก็ยังไม่อนุญาตให้ใช้หรือ โฆษณา เทคโนโลยี Exosome หรือส่วนประกอบ Stem Cell ให้ฉีดบนใบหน้า หรือ ผลิตภัณฑ์ใดๆ ในทุกกรณี  ในขณะนี้  ( อัพเดท 06/10/2566  )

ที่มา:

https://www.britannica.com/science/exosome

https://www.mdpi.com/2079-9284/10/2/65